Φυματίωση

Η φυματίωση είναι λοιμώδης μεταδιδόμενη νόσος που οφείλεται στη μόλυνση από μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα (πνευμονική φυματίωση), μπορεί όμως να εντοπιστεί και σε άλλα όργανα (εξωπνευμονική φυματίωση).

Παγκοσμίως, συγκαταλέγεται στις 10 πιο θανατηφόρες αιτίες, ενώ αντιπροσωπεύει την πρώτη αιτία θανάτου από λοίμωξη στους ασθενείς με HIV/AIDS.

H σύγχρονη πανδημία COVID-19 και οι επακόλουθες οικονομικές της επιπτώσεις, αναμένεται να έχουν αρνητικό αποτύπωμα στον έλεγχο της φυματίωσης, αναστρέφοντας τη μέχρι σήμερα πρόοδο που έχει επιτευχθεί, κυρίως λόγω επιδείνωσης της φτώχιας και της πείνας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Η νόσος μεταδίδεται μέσω εισπνοής μολυσμένων σταγονιδίων που εκπνέονται από τον ασθενή. Μετά από την είσοδο του μυκοβακτηριδίου στο αναπνευστικό, υπάρχει η πιθανότητα είτε η λοίμωξη να αναχαιτισθεί από την άμυνα του δέκτη, είτε να οδηγήσει σε ενεργό πνευμονική νόσο, ή να οδηγήσει σε λανθάνουσα νόσο η οποία διαθέτει δυναμική μετάπτωσης σε ενεργό νόσο σε οποιαδήποτε στιγμή στο μέλλον εφ’όσον οι συνθήκες το ευνοούν¹.

Επιδημιολογία:

Εκτιμάται ότι 25% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί, κυρίως στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου¹. Στην Ελλάδα αν και μεταξύ των Ελλήνων καταγράφεται τάση μείωσης, η επίπτωση σε πληθυσμούς άλλων εθνοτήτων όπως πρόσφυγες/μετανάστες είναι αυξητική².

Συμπτώματα:

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επίμονο βήχα, πυρετό, νυχτερινές εφιδρώσεις, απώλεια βάρους, διόγκωση λεμφαδένων³.

Διάγνωση³:

Απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία θώρακος)
Δερματική Φυματινοαντίδραση (Mantoux)

Ανίχνευση παραγωγής ιντερφερόνης (IGRA)

Καλλιέργεια του μυκοβακτηριδίου σε πτύελα, πλευριτικό υγρό, βρογχικό έκπλυμα
Απομόνωση μυκοβακτηριδίου σε υλικό βιοψίας υπεζωκότα ή πνεύμονα
Αναζήτηση πυρηνικών οξέων του μυκοβακτηριδίου (NAA testing)

Θεραπεία³

Η θεραπεία ενεργού πνευμονικής νόσου χορηγείται για 6 μήνες, αρχίζοντας με σχήμα 4 φαρμάκων τους δύο πρώτους μήνες και συνεχίζοντας με 2 φάρμακα τους εναπομένοντες τέσσερεις μήνες. Οι ασθενείς παρακολουθούνται κατά τη διάρκεια της θεραπείας τόσο για πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες, όσο και για τη συνεπή λήψη των φαρμάκων, καθώς η διακοπτόμενη φαρμακευτική αγωγή οδηγεί σε αποτυχία της θεραπείας, υποτροπή της νόσου και ανάπτυξη αντοχής στα φάρμακα. Ως ιδιαίτερη νοσολογική οντότητα αντιμετωπίζεται η πολυανθεκτική φυματίωση, η οποία αντιπροσωπεύει ένα πολύ σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Πρόληψη

Το εμβόλιο Bacille Calmette–Guérin (BCG),προσφέρει μερική προστασία στα παιδιά, κυρίως από την ανάπτυξη σοβαρών μορφών της νόσου.

Η έρευνα για την ανάπτυξη νέου πιο αποτελεσματικού εμβολίου για όλες τις ηλικίες είναι αντικείμενο συνεχούς έρευνας, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχει υποψήφιο εμβόλιο σε φάση κλινικών δοκιμών⁴.

ΑΝΝΑ Σ. ΤΖΩΡΤΖΗ MD, FCCP
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

Βιβλιογραφία